Con người Việt Nam ta từ xưa đến nay được biết đến với nhiều truyền thống quý báu, luôn đoàn kết, yêu thương, giúp đỡ người khác. Một trong những đức tính, truyền thống tốt đẹp mà ta phải nhắc đến đó chính là đạo lí “Uống nước nhớ nguồn”.
Con người Việt Nam ta từ xưa đến nay được biết đến với nhiều truyền thống quý báu, luôn đoàn kết, yêu thương, giúp đỡ người khác. Một trong những đức tính, truyền thống tốt đẹp mà ta phải nhắc đến đó chính là đạo lí “Uống nước nhớ nguồn”.
Con người thường bị ảnh hưởng sâu sắc bởi những yếu tố trong môi trường xung quanh. Điều này thể hiện rõ qua câu tục ngữ truyền thống của ông cha ta: "Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng", một bài học quan trọng về đạo đức và cuộc sống.
Câu tục ngữ này mang theo hai tầm nhìn sâu sắc. Trong góc độ đen trắng, "mực" là chất lỏng được sử dụng để viết và thường có màu đen, trong khi "đèn" là nguồn sáng. Nhưng ở góc độ bóng tối, "mực" biểu tượng cho những điều xấu xa, trong khi "đèn" đại diện cho những giá trị tốt lành. Do đó, câu tục ngữ muốn truyền đạt rằng nếu chúng ta thường xuyên tiếp xúc với những người xấu, chúng ta có thể bị nhiễm bệnh tật xấu; ngược lại, nếu chúng ta tương tác với những người có đạo đức tốt, chúng ta có thể học hỏi và được tạo hóa bởi những giá trị tích cực. Điều này là một cảnh báo cho thế hệ sau đối với việc lựa chọn mối quan hệ và học hỏi từ những người xung quanh mình.
Ví dụ cụ thể như Bác Hồ, người đã sống trong những hoàn cảnh khó khăn, nhưng vẫn giữ được tâm hồn yêu nước và ý thức cách mạng. Hoặc có thể nhìn vào Nguyễn Văn Trỗi, một người thợ điện ở Sài Gòn, đã chọn con đường Cách mạng và hi sinh cho lý tưởng của mình, không bị lôi cuốn bởi cuộc sống hào nhoáng và các thủ đoạn xấu.
Chúng ta cần nhận thức rằng giữ gìn nhân cách tốt đẹp là quan trọng, dù chúng ta đang ở trong bất kỳ tình huống nào. Điều này vẫn là một lời khuyên có giá trị, đặc biệt là trong môi trường xã hội ngày nay. Mặc dù vậy, vẫn có một số nhỏ người vẫn dễ bị tác động bởi môi trường, chọn lựa lối sống không lành mạnh và sa đà vào tệ nạn xã hội. Điều này là đáng lên án và cần tránh xa.
Đối với học sinh, chúng ta luôn phải nhớ trách nhiệm rèn luyện phẩm chất và đạo đức tốt đẹp. Học tập là ưu tiên hàng đầu, từ đó xây dựng một tương lai mạnh mẽ và bền vững.
Tuy thời gian trôi qua, nhưng giá trị và ý nghĩa của tục ngữ vẫn được bảo tồn. Câu tục ngữ "Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng" vẫn giữ nguyên sức hút và thông điệp sâu sắc của mình.
Từ xưa, ông cha ta luôn rất chú trọng trong việc gìn giữ, truyền dạy cho con cháu đời sau những đạo lý truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Vì vậy, những câu tục ngữ đậm tính giáo dục đã ra đời. Trong đó, không thể không nhắc đến câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn.
Câu tục ngữ nói đến hành động uống nước thì phải nhớ về nguồn cội, nơi sản sinh ra dòng nước ấy. Từ đó, chỉ hành động biết ơn, tưởng nhớ về cội nguồn, tổ tiên, những thế hệ đi trước đã chiến đấu, dựng xây, tạo nên cuộc sống thái bình và những điều chúng ta đang tận hưởng.
“Nhớ ơn” là một truyền thống vô cùng tốt đẹp, gắn kết biết bao thế hệ người lại với nhau. Những người con người cháu biết ơn, kính trọng những hi sinh, chăm sóc của ông bà, cha mẹ. Những thế hệ sau nhớ ơn, khắc ghi những gì mà thế hệ trước đã kiến tạo.
Điều đó thể hiện qua từng hành động thường ngày đến các phong tục tập quán của nhân dân ta. Tiêu biểu là qua những ngày lễ tôn vinh, tưởng nhớ các thế hệ người đã cống hiến cho dân tộc. Như ngày thương binh liệt sĩ, ngày nhà giáo, ngày phụ nữ Việt Nam, ngày thầy thuốc… Đặc biệt chính là tập tục thờ cúng tổ tiên đã có từ ngàn năm nay của nước ta. Đơn giản hơn, chính là sự hiếu kính, chăm sóc, biết ơn của những người con, người em trong gia đình.
Tuy thời gian đã trôi qua, nhưng nét đẹp truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” vẫn được nhân dân ta gìn giữ và phát huy mạnh mẽ. Tuy có một bộ phận nhỏ chưa thấm nhuần được tư tưởng của cha ông, nhưng cũng sớm được “cải tạo” để sống đúng với thuần phong mĩ tục của dân tộc mình.
Dân tộc Việt Nam từ trước đến nay vốn có truyền thống nhân nghĩa thuỷ chung son sắt. Có thể nhận thấy được đó chính là lòng biết ơn đối với người khác, đó chính là những người đã có công ơn với mình. Và để có thể đời đời ghi nhớ “khắc cốt ghi tâm” thì ông cha ta đã khéo léo đúc kết và lưu truyền cho con cháu đời sau bằng câu tục ngữ vô cùng ý nghĩa “Uống nước nhớ nguồn”
Câu tục ngữ ngắn gọn nhưng dường như lại đã chứa đựng bài học luân lí về cách sống, về tình nghĩa cao đẹp của người Việt Nam. Tất cả chúng ta khi mà được uống ngụm nước trong lành thì nhất định ta không được quên cội nguồn – nơi dòng nước chảy tới. Vẫn đúng là việc dùng đặc điểm quen thuộc của dân gian để có thể gửi gắm vào đó những bài học những lời răn dạy về lòng biết ơn của con người chúng ta. Để có thể đạt được những thành quả cuộc sống như ngày hôm nay thì tất cả chúng ta không ai được quên đi những người đã có thể mang đến được cho ta được sự ấm no cũng như niềm hạnh phúc.
Thực sự rằng truyền thống "Uống nước nhớ nguồn" từ xưa cho đến nay thì nó đã như đi vào chính đời sống, là nét đẹp trong phẩm chất của người Việt. Có thể thấy được sự gần gũi là thờ cúng ông bà tổ tiên trong những ngày lễ Tết, giỗ. Trong những ngày này con cháu như được đoàn viên lại quây quần nói chuyện với nhau và cũng thắp hương tưởng nhớ và cảm ơn Tổ tiên ta. Chắc hẳn là người Việt thì không ai có thể quên được ngày giỗ Tổ Hùng Vương để tưởng nhớ đến những chiến công, những công lao của các vị anh hùng dân tộc. Tất cả họ đã đem đến cho chúng ta ngày nay có được một cuộc sống thật tiến bộ. Chúng ta phải làm theo được như lời của vị lãnh tụ kính yêu – Hồ Chí Minh đã từng nói "Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước". Cho nên đân ta vẫn có câu hát đó là:
Dù ai đi ngược về xuôiNhớ ngày giỗ Tổ mùng mười tháng ba.
Và để có được cuộc sống ấm no như ngày hôm nay, ngày trước cha ông ta cũng đã phải đổ biết bao mồ hôi cũng như là xương máu thì mới có thể giữ được sự bình yên cho nước nhà. Ta vẫn còn nghe kể về những anh lính cụ Hồ, những cô gái Trường Sơn năm nào họ như vẫn cứ hát ca bài ca:
Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nướcMà lòng phơi phới dậy tương lai
Thế hệ đi trước đã không quản khó khăn mệt nhọc thậm chí là cả tính mạng để bảo vệ non sông đất nước ta. Chúng ta – những thế hệ trẻ hiện nay được sống trong chính niềm vui tự do, độc lập thì phải nhớ ơn đến những người đã ngã xuống. Bên cạnh đó còn có không ít bạn trẻ hiện nay họ coi độc lập tự do – thứ mà trước đây phải đánh đổi bằng mạng sống mới có thể có được là khí trời. Và quả thật đáng buồn biết bao nhiêu. Một dân tộc không thể nào mà đánh mất lịch sử của chính mình được. Thế hệ trẻ hiện nay phải am hiểu lịch sử, am hiểu không chỉ là biết rồi để đó. Mà thông qua kiến thức lịch sử ta thêm được sự tự hào cũng như phải biết ơn thế hệ cha anh đi trước. Có như vậy mới giúp ta thêm những bản lĩnh, ý chí để sống sao cho không phụ lòng mong mỏi của thế hệ đi trước.
Không chỉ là đối với các vị anh hùng dân tộc thì tôn sư trọng đạo cũng là một biểu hiện lòng biết ơn. Khi mà được gần gũi với học sinh nhất là ngày 20-11 – ngày Hiến chương các nhà giáo Việt Nam. Ta như thấy được có cả câu tục ngữ rất hay để nói về người thầy đó chính là câu "nhất tự vi sư, bán tự vi sư", "không thầy đố mày làm nên" chính là để nói về công lao như trời biển của các thầy cô. Cho nên ngày 20 – 11 chính là ngày mà để các em học sinh, những thế hệ học trò đến để là để nói về công lao to lớn của thầy cô giáo đối với các thế hệ học trò thể hiện lòng biết ơn đối với thày cô. Lòng biết ơn đối với thầy có lẽ nó còn được thể hiện ở sự say mê, chăm học, có được những kết quả tốt. Đối với các thế hệ cựu học sinh chính là sự thành đạt.
Nói về lòng biết ơn thì không thể không nhắc đến công sinh thành của cha mẹ. Mẹ mang nặng đẻ đau 9 tháng 10 ngày. Đó còn chính là tình yêu của cha chăm lo cho bạn. Vậy đấy, xung quanh ta còn biết bao nhiêu điều mà không phải là khí trời mà chúng ta cần trân trọng và biết ơn. Sự nhớ ơn người mang lại cho mình cuộc sống ấm no hạnh phúc trở thành lẽ tự nhiên, và nó dường như cũng sẽ trở thành nếp sống, nếp nghĩ và phẩm chất tốt đẹp của nhân dân ta.
Có thể thấy được câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn” như gợi nhắc cho bản thân chúng ta cần phải biết ơn những thế hệ đi trước, những người đã giúp cho ta có được sự thành công như ngày hôm nay. Họ đã đi xa nhưng thành quả của họ tạo ra sẽ được giữ gìn và phát huy bởi chính bạn. Hãy tiếp nối những thành quả đó cho thế hệ mai sau nhé bạn!